Vitellogenin nedir?

Vitellogenin(VG) Yumurta sarısının bir öncü proteinidir. Hem erkeklerde hem de dişilerde yüksek seviyeleri uyaran çevresel östrojenlerdir. "Vitellogenin", ifade edilen protein için eşanlamlı bir terimdir. Vitellogenin, şeker, yağ ve protein özelliklerine sahip bir glikolipoprotein olarak sınıflandırılır. Vitellogenin son yıllarda yapılan çalışmalarda, arılarda bağışıklığın yavrulara geçirilmesinde önemli roller üstlendiği tespit edilmiştir. İşçi arılar çiçekten çiçeğe uçarken, kondukları yerlerden bulaşan çeşitli bakteri ve patojenleri –hastalık mikrobu- kendileriyle kovana getirirler. Ardından, bu arılar topladıkları polenleri "arı sütüne" dönüştürürken, bakteriler besinin içine karışır. Ana arı, üretilen bu sütle beslenerek arı sütünün içindeki bakteriyi parçalar. Elde edilen besini, karaciğere benzeyen organına gönderir ve bu noktada vitellogenin devreye girer. Proteine bağlanan bakteri parçaları, ana arının kanında dolaşmaya başlar ve ürettiği yumurtalara ulaşır. Böylece, yavru arılar yumurtalarından, çevrelerinde karşılaşacakları bakterilere karşı "aşılanmış" olarak çıkar. Bu sistem; annelerden bebeklere patojenlere karşı korumak için, plasenta yoluyla geçen antikorlara benzemektedir. Vitellogenin (Vg):

Polen ve arı ekmeğinin metabolize edilmesi ile yağ dokuda (fat body) rezerv gıda maddesi olarak depolanan vitellogenin; fosfolipoglikoprotein olup, bal arısının yaşamsal fonksiyonlarını doğrudan etkilemektedir.

Ana arılarda yumurta üretimiyle ilişkili olduğu gibi bal arılarını oksidatif strese karşı koruyan ve yaşam uzunluklarını arttıran fonksiyonları bulunmaktadır. Bal arısında (Apis mellifera) vitellogenin sentezi arının beslenme durumuna, özellikle polenin kolonideki mevcudiyetine ve kalitesine bağlıdır. Çünkü polen, bal arıları için tek doğal aminoasit kaynağıdır. Ana arıların hemolenfinde (vücut sıvısı) çok yüksek vitellogenin seviyeleri saptanırken, işçilerde bu seviyenin görev dağılımına bağlı olarak değiştiği belirlenmiştir. Örnekle; kovan içinde görev yapan bakıcı arılarda yüksek vitellogenin, kovan dışında görev yapan tarlacı arılarda ise düşük vitellogenin değerleri bildirilmektedir.